Met een diploma op zak starten studenten een belangrijke nieuwe fase van hun leven. De overgang van de middelbare school naar de universiteit is voor veel eerstejaars studenten een enorme stap. Om deze reden organiseert de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) vanaf 2013 ieder jaar het Pre Academic Programme (PAP). Tijdens deze vierdaagse training voorafgaand aan het collegejaar leren studenten de vaardigheden die nodig zijn om goed voorbereid aan hun studie te beginnen. PAP bestaat uit zomercursussen en is gericht op eerste generatie studenten. Het programma ondersteunt studenten bij de voorbereiding van het eerste jaar aan de universiteit en helpt ze beter hun weg te vinden binnen de universiteit met praktische vaardigheden. Studenten leren tijdens het programma hoe ze het beste uit zichzelf kunnen halen, hoe ze doelen moeten stellen en zichzelf én anderen kunnen motiveren. PAP draagt daarnaast bij aan een gevoel van binding en academisch zelfvertrouwen onder eerstejaars studenten.
DOEL
PAP heeft als doel om studenten, die geen begeleiding hebben ontvangen van ouders of andere gezinsleden die hebben gestudeerd aan een hoger onderwijsinstelling, extra ondersteuning te bieden. PAP is een zomerprogramma dat studenten ondersteunt bij het vinden van hun weg binnen de universiteit en faculteit. Het programma draagt tevens bij aan het ontwikkelen van relevante vaardigheden (zoals academisch schrijven, debatteren en kritisch denken) en het bevordert een gevoel van verbondenheid en zelfbewustzijn. PAP vormt de basis voor een tutorprogramma tijdens het eerste jaar. Deze aanpak helpt studenten hun eerste jaar aan de universiteit succesvol door te komen door het creëren van een netwerk van studiegenoten en tutoren die onderling een sterke band ontwikkelen. De opzet van het programma is uniek binnen de universiteit en in Nederland, maar komt voort uit een lange reeks van verschillende interventies om studenten uit ondervertegenwoordigde groepen aan universiteiten te ondersteunen.
DOELGROEP
PAP richt zich met name op eerste generatie studenten. Eerste generatie studenten zijn studenten die als eerste in hun familie gaan studeren aan een hoger onderwijsinstelling en daardoor de ‘natuurlijke informatiebronnen’ missen die ondersteuning kunnen bieden bij een goede voorbereiding op de universiteit. Een groot deel van deze eerste generatie studenten betreffen studenten met een niet-westerse culturele achtergrond. In 2013 namen 123 studenten deel aan de PAP zomercursus, onder wie ongeveer 1/3 eerste generatie studenten en veel studenten met een niet-westerse culturele achtergrond. Deelnemende studenten hebben daarnaast vaak een lage sociaaleconomische achtergrond en komen uit Rotterdam en omgeving. De interventie is geïmplementeerd op het niveau van de student.
AANLEIDING
Het idee van een zomercursus is geïnspireerd door verschillende initiatieven in de VS en is vertaald naar de Nederlandse onderwijscontext door verschillende partijen die betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling en implementatie van PAP. De gedachte die heeft geleid tot PAP is voortgevloeid uit een groeiende bezorgdheid met betrekking tot hoge uitvalcijfers en lage afstudeercijfers onder specifieke groepen studenten. Dit zijn met name eerste generatie studenten en studenten met een niet-westerse culturele achtergrond. Het idee van PAP is dat een goede voorbereiding, al voorafgaand aan het begin van het eerste studiejaar, zal bijdragen aan een effectieve manier van leren en een toename van studiesucces. Het programma staat open voor alle studenten, maar is in zijn opzet gericht op eerste generatie studenten en studenten met een niet-westerse culturele achtergrond. Het uitgangspunt hiervan is: generiek is divers. De zomercursus is gedeeltelijk gebaseerd op de Pedagogy of Inclusive Excellence. Dit is een getest en breed geïmplementeerd theoretisch kader in de VS en het is gebaseerd op een innovatieve, inclusieve, studentgerichte en kritische pedagogiek en beleidsvoering. Onderwijs en beleid op basis van de Pedagogy of Inclusive Excellence hebben positief bijgedragen aan studiesuccescijfers onder ondervertegenwoordigde studenten en tegelijkertijd bij alle andere studenten aan verschillende hoger onderwijsinstellingen. PAP is gebaseerd op een handboek ‘Een vliegende start’ (‘A Head Start’), ontwikkeld door ECHO. De bronnen die ECHO gebruikte om het handboek te ontwikkelen, waren geïnspireerd op voorbeelden van good practises uit de VS, bijvoorbeeld de zomercursussen voor eerste generatie studenten aan UCLA, Cal Tech en MIT.
INVLOED VAN EXTERNE FACTOREN
Het management van de EUR ondersteunt PAP, omdat het gericht is op het verbeteren van academisch succes onder alle studenten (ook al ligt de focus op specifieke groepen). Ze staan achter het doel dat de diversiteit van succesvolle studenten een weerspiegeling moet zijn van de diversiteit van de bevolking in Nederland. Dit sluit aan bij de institutionele strategie die gericht is op het bevorderen van excellentie en het verbeteren van academisch succes onder álle studenten binnen de universiteit.
Het programma wordt gedreven door zowel stijgende uitvalcijfers als de arbeidsmarkt die steeds meer op zoek is naar mensen die kritisch kunnen nadenken, verschillende achtergronden hebben en in diverse werkomgevingen kunnen opereren. Met betrekking tot de grotere politieke discourse die steeds meer naar rechts beweegt, kunnen interventies gericht op groepen studenten met een migratieachtergrond als controversieel worden beschouwd. Daarom is het programma PAP zo gestructureerd en erop gericht om met name eerste generatie studenten te ondersteunen bij het maken van een goede start tijdens het eerste jaar van hun studie.
PROGRAMMA-ONTWERP EN METHODEN
Centrale thema’s in PAP zijn persoonlijk leiderschap en het creëren van een eigen toekomst als student. Studenten hebben de mogelijkheid een vliegende start te maken met behulp van verschillende colleges, trainingen over persoonlijk leiderschap en workshops over bijvoorbeeld de opbouw van wetenschappelijk onderzoek, meer inzicht in eigen prestatievermogen en handvatten om die prestaties te verbeteren. Tijdens de vierdaagse training voorafgaand aan het collegejaar leren studenten academische vaardigheden en ontvangen ze de kennis om goed voorbereid aan hun studie te beginnen. Iedere dag heeft een specifiek thema:
- Kwaliteit
De studenten krijgen de mogelijkheid om kennis te maken met elkaar, hun docenten en andere professionals van de faculteit en leren over de mogelijke onderwijstrajecten en specifieke academische verwachtingen. Het doel van deze dag is het omgaan met academische verwachtingen en het creëren van binding tussen studenten onderling en tussen studenten en docenten, professionals en de faculteit. - Kapitaal (sociaal, cultureel en intellectueel)
De studenten denken na over hun eigen levensgeschiedenis en identiteit en op welke manier deze training aansluit bij hun persoonlijke ambities. Het doel van deze dag is het ontwikkelen van persoonlijke leiderschapsvaardigheden en het creëren van een sterk zelfbeeld. - Kansen
De studenten worden getraind om vaardigheden te ontwikkelen, zoals kritisch denken, academisch schrijven en debatteren. Het doel van deze dag is het ontwikkelen van specifieke academische vaardigheden die van belang zijn voor het succesvol doorstaan van een universitaire studie. - Richting
De studenten worden begeleid in het leren kennen en het overwegen van verschillende strategieën om met uitdagingen om te gaan. Het doel van deze dag is het ontwikkelen van emotionele, sociale en mentale vaardigheden.
Tijdens colleges, workshops en met opdrachten als onderdeel van de vierdaagse cursus werken de studenten aan:
- Persoonlijk leiderschap en de creatie van succes
Hoe kun je jouw eigenschappen inzetten om succes te creëren? Studenten verwerven meer inzicht in hun eigen prestatievermogen en krijgen tools aangereikt om hun eigen prestaties te verbeteren en successen te creëren. - Kennismaken met de academische cultuur en de diversiteit van de EUR
Wat is kenmerkend voor de wetenschap en de academische cultuur binnen jouw studie? Studenten leren wat nodig is om zich snel thuis te voelen op de universiteit. Ze maken kennis met medestudenten, docenten en experts uit het werkveld en doen ervaring op met netwerken en samenwerken op hoog niveau. - Effectief studeren
Nieuwsgierigheid en motivatie zijn belangrijke eigenschappen die horen bij effectief studeren. Wat werkt wel en wat werkt niet? Hoe draagt eigen ervaring bij aan een effectief studieritme? De studenten gaan aan de slag met het leggen van een goede basis voor een effectieve studiecarrière.
De vier thema’s die behandeld worden zullen resulteren in een persoonlijk plan dat de studenten helpt bij het stellen van persoonlijke doelen en het reflecteren op hun eigen voortgang en ontwikkeling. Daarnaast leren de studenten bij wie ze terecht kunnen wanneer problemen zich voordoen. De studenten sluiten de training af met een groepsverklaring per tutorgroep: wat wil de tutorgroep bereiken in het eerste jaar en hoe willen ze dit bereiken.
DUURZAAMHEID
De duurzaamheid van PAP wordt onder andere gewaarborgd door het programma te integreren met een tutortraject gedurende het eerste jaar van de studie. Hierdoor blijft de sociale en academische binding (met collega’s, docenten en andere professionals) en de ontwikkeling van academische vaardigheden gedurende het hele jaar door behouden.
Zomerprogramma’s zoals PAP zijn niet standaard bij hoger onderwijsinstellingen in Nederland. Tot nu toe hebben de VU en de EUR het initiatief genomen om deze programma’s te starten met als doel dat studenten beter voor te bereiden bij hun inschrijving in het eerste jaar. Het huidige succes van PAP kan leiden tot toekomstige replicatie bij andere afdelingen en instellingen.
RESOURCES
Het totale budget is jaarlijks ongeveer € 45.000 (in het jaar 2014). De faculteiten die PAP willen aanbieden betalen een specifiek bedrag en leggen hun vorm van betrokkenheid vast. Het ander deel van de financiën is afkomstig uit een overheidsfonds dat voor het programma en de daarbij behorende doelen is gereserveerd. Een belangrijk onderdeel dat niet wordt gefinancierd, betreft het beheer en de coördinatie van het programma door de afdeling administratie. Er zijn geen vrijwilligers betrokken bij het programma.
RESULTATEN
Een kwalitatieve evaluatie werd zowel tijdens als na de eerste zomercursus in 2013 uitgevoerd. Deze gegevens werden verzameld door middel van een kwantitatieve effectenbeoordeling. De indicatoren voor succes waren zowel kwalitatief als kwantitatief. De kwalitatieve resultaten toonde een groei in het gevoel van binding, academische vaardigheden, academisch zelfvertrouwen, academische betrokkenheid en het niveau van sociale interactie met collega’s, docenten en andere hoger onderwijs professionals. De kwantitatieve resultaten toonde een afname in uitvalcijfers en verbeterde studieprestaties onder de deelnemende studenten. Meer recente resultaten tonen tevens aan dat deelname aan PAP leidt tot betere prestaties, grote bevlogenheid en commitment, een goede studie-inzet en een effectieve samenwerking (onderzoek onder deelnemers 2013-2016).